کد مطلب:37607 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:29

گنجینه پرسمان » اهل بيت

منظور امام علي(ع) در خطبة 37 كه فرمود: فنظرتُ في امري فإذا طاعتي قد سبقت چيست؟ آيا اين موضوع پذيرش خلافت خلفاي قبل از خود نبود؟

اميرالمؤمنين(ع) دراين خطبه برنامه ها و تصميم هاي خود را در حكومت بيان مي كند، در حالي كه از فضايل و سوابق درخشان خود براي تثبيت امر خلافت نزد مردم، مطالبي را بيان نمايد و در پايان مي فرمايد: در كار خود انديشه كردم، ديدم اطاعت (فرمان پيامبر خدا) بر بيعت (اجباري با متصديان حكومت) مقدّم است و هنوز پيمان پيامبر(ص) در مورد ديگران (براي حفظ موجوديت اسلام) بر گردن من مي باشد.

ابن ابي الحديد مي گويد: در اين قسمت از خطبه، حضرت وضع خويش را پس از وفات پيامبر شرح مي دهد و اين كه او انتظار نداشته است در مورد خلافت، كسي با او به منازعه بر خيزد.(1)

حضرت مي فرمايد: من در حال خودم نظر كردم و بين دو محذور قرار گرفتم. از يك طرف در برابر آن ها قيام كنم و شمشير بكشم يا صبر بكنم. در اين صورت ترجيح دادم كه به دستور پيامبر براي حفظ وحدت اسلامي از حق خود كوتاه بيآيم و از دور دستي بر آتش داشته باشم و از پيگيري بيعت مردم با خودم صرف نظر كنم. دستور پيامبر خدا بر اين بيعت ترجيح داشت. بنابراين بعد از پيامبر و جريان سقيفه با خون دل صبر كردم.

با اين توضيح معلوم مي شود كه امام در اين جمله نه تنها تأييد خلافت آنان را نمي كند، بلكه به آن اعتراض نيز دارد. لكن عدم قيام به حق امامت و خلافت خويش را بيان مي كند كه به جهت حفظ وحدت و اقتدار حكومت و نظام اسلامي و از اين كه مبادا با اصرار آنحضرت براي احقاق حق خود، نهال اسلام تضعيف گردد، حضرت با خلفا مماشات مي كند. امام(ع) در اين سخن مي خواهد به ما بياموزد كه در راه اعتلاي اسلام گذشتن از برخي مراتب پايين تر از حق يا حق شخصي شايسته است نه اين كه مي خواهد بگويد كه حكومت آنان بر حق بود.

پي نوشت ها:

1. ترجمه و شرح نهج البلاغه، آيت الله مكارم، ج 1، ص 338.